Verslag SV Cafe Live – ‘Verzin vijf oplossingen’

Gisteren vond de SV Cafe Live talkshow ‘Waarom Wajongeren Wel Werken’ plaats in aanwezigheid van 175 bezoekers. Onder leiding van Marijke Roskam ging het in de talkshow over waarom het wél gaat lukken om mogelijkheden van deze mensen te benutten. We vroegen Sterre ten Houte de Lange om verslag te maken van het evenement.

In week 48 verschijnt ook een videoregistratie online. Hou hiervoor SVTV in de gaten

Toen ik het Spoorwegmuseum binnenliep voelde ik mij gelijk weer een klein meisje dat met haar vader naar treinen ging kijken. Maar deze middag had een heel andere doel. Namelijk de bijeenkomst ‘Waarom Wajongeren wel werken’. De zaal was vol mensen in pak die met elkaar stonden te praten. Gefronste voorhoofden, zwarte brillen, baarden en hier en daar grijze haren. Het kleine-meisje-gevoel veranderde snel in een volwassenen stemming. In de grote-mensen-wereld heb je het over serieuze grote-mensen-problemen. Ik voelde me er niet gelijk thuis maar toch was ik benieuwd naar wie deze mensen waren.

Na een plekje te hebben gevonden raakte ik in gesprek met een arbeidsdeskundige die kwam zien wat Den Haag moest doen met de nieuwe regelgeving. Met hangen en wurgen probeerde hij me uit te leggen wat de Wajong precies is en wat 25% afgekeurd eigenlijk betekent. “Ja dat is een complex, technisch en medisch proces is.” Hm, lastig. Ook de andere heren die ik sprak kwamen om te horen hoe er met de maatregel van Wajong naar Participatiewet omgegaan zou worden. ‘Zou worden’ niet hoe ze met de maatregel om ‘moesten gaan’.

Iedereen was gaan zitten, de microfoons gingen aan en het begon. Om in de sfeer van de setting te blijven: met alle mensen in de zaal stapten we als het ware de trein in en de dagvoorzitter Marijke Roskam blies op het fluitje. Bestemming: de participatiesamenleving.

Paul de Krom, ex-staatssecretaris van Sociale Zaken, gaf een introductie over de Wajong. De wetgeving is ingewikkeld, maar we moeten er maar het beste van maken. ‘Het moet omdat het kan en het kan omdat het moet’, aldus de Krom.

Daarna kwam Victor Mion, mental coach. Hij was de man die er voor zou zorgen dat we de moed erin zouden houden. Na zijn lezing over weerstand en actiepotentie schaarden zes mensen zich rond Roskam voor een interactieve talkshow: twee mensen namens de overheid (Marjolijn Dölle van het UWV en Jos Saes van de Regionale Sociale Dienst), een Wajongere (Ernst Zegers), de voorzitter van CNV Jongeren (Michiel Hietkamp), en twee vertegenwoordigers van organisaties die met Wajongeren werken (John van Hoof van CSU en Bert van Boggelen van de Normaalste Zaak). Zij beantwoordden met elkaar de vragen van Roskam en de mensen uit de zaal. Tevens werd het podium gebruikt door sommige aanwezigen om het contact tussen werkgevers en Wajongers te bevorderen.

Op een gegeven moment liep Wajongere Saskia het podium op, nam de microfoon en riep de werkgevers op om haar aan te nemen. Een vurige meid die door geen maatregel de wet laat lezen. Met open armen werd ze door de aanwezige werkgevers ontvangen. De handelsbereidheid van de aanwezigen was hartverwarmend. Hoewel de sfeer aanvankelijk enigszins stug was, kwam met de positieve energie van het podium de trein langzaam op gang.

De verandering van Wajong naar de Participatiewet betekent het uitkleden van de uitkering en een sterke stimulans voor Wajongers om te gaan werken waar ze kunnen. Tevens is het een decentralisatie, waarbij de verantwoordelijkheid voor de beoordeling van het arbeidsvermogen en de dienstverlening van het landelijk naar gemeentelijk niveau gaat. Grote beleidsmatige veranderingen met ook gevolgen voor de personen. En, zoals dat gaat, waar verandering is, is weerstand. De passagiers van de trein hadden nogal wat twijfels over de bestemming. Is het er wel veilig voor mensen met een beperking? Zijn de politici wel eerlijk? En is de timing van de reis naar dit gebied wel zo verstandig of puur noodzakelijk?

Aan de andere kant waren de mensen op het podium elke keer aan het herhalen dat het echt uit de mensen zelf moet komen. De participatiesamenleving betekent juist dat er niet naar de overheid gewezen moet worden maar naar de mensen zelf. Ze vertelden dat Wajongeren niet als probleemgroep gezien moeten worden. Het zijn mensen en zo moet je er naar kijken. Werknemers komen altijd met bagage. De eerste komt altijd te laat maar heeft charme, de volgende praat onophoudelijk maar denkt wel mee, de derde ziet altijd beperkingen maar houdt beleid wel realistisch, en de vierde snapt dingen niet zo snel maar doet zijn werk secuur. Allemaal zijn het werknemers waar een werkgever mee om moet gaan.

Het voordeel van Wajongers aannemen is dat ze een enorme gereedschapskist meenemen naar hun werk. Voor hun is al gekeken wat ze wel en niet kunnen en hoe ze ondersteund kunnen worden. Er is zelfs een financiële ondersteuning en er zijn talloze organisaties die de werkgever kunnen helpen om de werknemer, de Wajonger, tot een kostbaar aandeel van het bedrijf te maken. Bovendien bleek uit de anekdotes van een aantal werkgevers dat het in dienst nemen van een Wajonger voor een hechtere organisatie zorgt. Mensen zijn trots dat ze samen kunnen bijdragen aan een mooiere wereld. Zélf meedoen; dat was de boodschap.

Doordat er voor elk probleem meerdere antwoorden waren, deed het me denken aan hoe wij thuis omgaan met problemen. Als er bij ons thuis een probleem was en ik vroeg wat ik eraan moest doen, was het antwoord: verzin vijf oplossingen. Ik kreeg de oplossing niet van mijn ouders op een zilveren bordje opgediend. Wel was er ruimte en ondersteuning om zelf een oplossing te maken. Dit gaf een sterk gevoel van autonomie, vertrouwen in mijn kracht en mijn manier van handelen. Volgens mij wordt er met de participatiesamenleving hetzelfde bedoeld. Er wordt steeds meer geprobeerd om de autonomie bij de burger te leggen. Kies en handel in die richting.

Het publiek leek achteraf matig overtuigd, hoewel de positieve insteek bij sommigen wel was aangekomen. Toen ik het gebouw uitstapte was het donker en koud, maar ik had die avond warme mensen gezien. Mensen met hart voor de samenleving, wilskracht om het te verwezenlijken en bereidheid om een extra of ander stapje te doen om te komen waar ze willen. Ik hoop dat de stugge, argwanende mensen in de zaal dat ook gehoord en gezien hebben. Hoewel het koud en guur weer was, wist ik dat er warme bedrijven zijn waar je welkom bent als de mens die je bent.

Auteur: Sterre ten Houte de Lange