Sollicitatieplicht en de WW

De praktijk leert dat de laatste tijd steeds meer maatregelen door UWV worden opgelegd aan WW-gerechtigden voor het niet voldoen aan de sollicitatieplicht. Aangezien deze maatregelen fors zijn, lijkt het mij tijd om de sollicitatieplicht en de wet- en regelgeving daaromheen eens nader uit te diepen.

De sollicitatieplicht (in juristentaal: de verplichting om in voldoende mate te trachten passende arbeid te verkrijgen, artikel 24 lid 1, onder b, sub 1 WW) houdt (mits er op individuele basis geen afwijkende afspraken gemaakt zijn) in: vier concrete en controleerbare sollicitaties per vier weken verrichten. Makkelijk gezegd, maar wat wordt nu gezien als sollicitatie? Valt het zich inschrijven op een vacaturebank op internet en het langsgaan bij een uitzendbureau er ook onder?

Aangezien UWV het nakomen van de verplichting controleert en de maatregel voor het overtreden ervan oplegt, is het van belang te bekijken wat UWV ziet als een sollicitatieactiviteit. De website (www.uwv.nl) geeft aan dat als voorbeelden van sollicitatie kunnen worden aangemerkt:

• een sollicitatiebrief (op papier of via e-mail) versturen;
• telefonisch contact opnemen met een bedrijf over een vacature;
• een sollicitatiegesprek voeren waarvoor u bent uitgenodigd;
• een test doen waarvoor u bent uitgenodigd;
• solliciteren via een uitzendbureau of website.

Dit leert dus dat het langsgaan bij een uitzendbureau om te vragen: ‘Heb je nog wat voor mij?’ geen sollicitatie is die voldoet aan de eisen van UWV. Ook het zich inschrijven op een vacaturesite is niet voldoende.

UWV (lees de e-coaches, de vervangers van de werkcoach van vlees en bloed) verwacht van de WW-gerechtigde dat de sollicitaties, tijdig, worden vermeld in zijn of haar Werkmap op www.mijnuwv.nl.  Voor veel digibeten is dit laatste erg lastig, waardoor veel mensen wel voldoende solliciteren, maar het niet tijdig doorgeven. De kans dat er dan een maatregel opgelegd wordt is dan behoorlijk groot. Men ziet immers dat er niet voldoende gesolliciteerd is (er is immers niets of te weinig in de werkmap vermeld). Belangrijk is dus om alles op tijd in de Werkmap te vermelden of op een andere manier de sollicitaties door te geven aan UWV. Dit voorkomt forse financiële problemen.

Hoe groot zijn deze problemen nu eigenlijk? De WW in combinatie met het Maatregelenbesluit socialezekerheidswetten bepaalt dat de maatregel die hoort bij het overtreden van de sollicitatieplicht een korting is van 25% van het uitkeringsbedrag gedurende vier maanden. Wanneer er sprake is van verminderde verwijtbaarheid (het kan iemand vanwege persoonlijke omstandigheden minder verweten dat hij/zij te weinig gesolliciteerd heeft) kan de maatregel worden verlaagd naar een korting van 15% gedurende vier maanden. Een erg forse en langdurige financiële tegenslag voor mensen die rond moeten komen van een WW-uitkering!

Het is niet duidelijk waarom er de laatste tijd fors meer maatregelen voor het overtreden van de sollicitatieplicht worden opgelegd. Het raden naar de oorzaken is puur speculatie. Het kan zijn dat mensen vanwege de slechte gesteldheid van de arbeidsmarkt eerder de moed opgeven en minder solliciteren. Het kan zijn dat UWV niet duidelijk communiceert naar de uitkeringsgerechtigden dat ze moeten solliciteren, hoe vaak ze dat moeten doen en hoe ze die sollicitaties aan UWV door moeten geven. Het kan ook zijn dat er bij UWV sinds kort scherper op gelet wordt of er voldoende gesolliciteerd wordt. Bij de laatste twee opties ligt er een mooie taak voor UWV voor het oprapen: betere en (misschien) intensievere communicatie naar de WW-gerechtigden.

Een belangrijk minpunt van de wet- en regelgeving in dezen is, in mijn ogen, dat er geen onderscheid gemaakt wordt in hoeveel te weinig er gesolliciteerd is. Iemand die drie sollicitaties in plaats vier in een bepaalde periode van vier weken heeft verricht, krijgt een even zware maatregel opgelegd als iemand die helemaal niet gesolliciteerd heeft. Ook wordt, mijn inziens, ten onrechte niet gekeken naar het aantal sollicitaties in eerdere periodes. Met andere woorden: als je in één periode 12 sollicitaties verricht en in de volgende periode slechts drie, dan loop je een grote kans op een korting van 25% gedurende vier maanden.

Het wordt tijd dat dit maatregelenbeleid eens op de schop gaat. Het is prima, zelfs toe te juichen, dat mensen die lekker achteroverleunen met een WW-uitkerinkje en niets doen om weer aan het werk komen, hard worden aangepakt en een (forse) financiële prikkel krijgen om uit die luie stoel te komen. Maar de goedwillende en hard-solliciterende WW-gerechtigde die een keer één sollicitatietje te weinig heeft verricht, moet je niet zo stevig aanpakken.

Mijn voorstel aan het kabinet is daarom dan ook: bouw gradaties op in de hoogte van de maatregel en bouw meer recidive mogelijkheden in de wetgeving in. Bijvoorbeeld bij de eerste overtreding: 5% gedurende één maand bij drie in plaats van vier sollicitaties tot 25% één maand bij geen enkele sollicitatie. Daarna (bij de tweede, derde, vierde overtreding): een opbouw tot 35% gedurende vier maanden. Geef binnen deze maatregelen meer bevoegdheden aan UWV om rekening te houden met de sollicitaties verricht in eerdere periodes.

Misschien zou het handig zijn als er meer gekeken wordt naar de aard van de sollicitaties die mensen verrichten. Met andere woorden: solliciteren mensen alleen maar om het solliciteren? Of solliciteren ze om weer een baan te kunnen vinden? Maar daar is meer, op de uitkeringsgerechtigde gericht, maatwerk voor nodig. Dat kost echter meer man-/vrouwkracht. We weten, denk ik, allemaal dat dit niet de trend is die is ingezet door de regering in de dienstverlening door UWV aan hun klanten. Het gevaar van dit laatste is dat veel mensen, die wat minder zelfredzaam zijn, tussen de wal en het schip zullen dreigen te vallen.

Auteur: mr. H. Peters, Jurist sociale zekerheid bij SV Land